Horse Gram in Marathi : Horse gram म्हणजे काय? हॉर्स ग्रामला marathi language मध्ये काय म्हणतात? ही माहिती तुम्ही शोधत असाल ,तर तुम्ही योग्य ठिकाणी आहात.
Horse gram ला मराठी मध्ये कुळीथ असे म्हणतात.आपल्याकधील काही भागात ह्याला हुलगे देखील म्हणतात.
कोकणात कुळीथ फार प्रसिद्ध आहे.भात शेती झाल्यानंतर तिथे कुळीथ पीक घेतले जाते.कोकणात कुळीथचा वापर वेग वेगळे पदार्थ बनवण्यात होतो.
कुळीथ हा एक डाळीचा प्रकार आहे. इतर डळींच्या तुलनेत कुळीथ जास्त प्रसिद्ध नाही,परंतु या मध्ये जेवढे पोषक तत्व आहेत.तेवढे इतर कोणत्याही डाळित नाही.
बऱ्याच अभ्यासातून असे लक्षात आले आहे कि कुळीथ प्रथिनांनी (proteins) समृद्ध आहे व त्याचे अनेक फायदे आहेत म्हणून कुळीथाला superfood किंवा supergrain म्हटले आहे.
आज आपण कुळीथ(हुलगे) बद्दल सर्व माहिती जाणून घेणार आहोत.जसे कुळीथ(kulith in marathi) मधील पोषक तत्व,त्याचे सेवनाचे फायदे,उपयोग कसा करावा,त्याचे दुष्परिणाम व इतर गोष्टी.
अनुक्रमणिका
Horse Gram in Marathi – कुळीथ म्हणजे काय?
कुळीथ (Horsegram means in marathi) ही मूळची भारत आणि पाकिस्तान मधील वनस्पती आहे. या वनस्पतीचे पाने आणि बिया खाण्यायोग्य आहेत.
कुळीथ मध्ये प्रथिने, जीवनसत्त्वे (vitamins), खनिजे (minerals) आणि antioxidants चे प्रमाण जास्त असते.सोबत लोह (iron) आणि calcium देखील भरपूर मात्रेत असते.
कुलिथाचा वापर भारतीय आयुर्वेदिक औषधांमध्ये शतकानुशतके होत आला आहे.अलिकडच्या काळात, त्याच्या आरोग्याच्या फायद्यांमुळे ते जगभरात लोकप्रिय झाले आहे.
Kulith dal रोग प्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी, पचन सुधारण्यासाठी, मधुमेह रोखण्यासाठी, Cholesterol कमी करण्यासाठी, ऊर्जा वाढवण्यासाठी आणि जळजळ कमी करण्यासाठी फायदेशीर आहे.तसेच कर्करोगाच्या पेशींशी लढण्यासाठी देखील ह्याचा उपयोग केला गेला आहे.
Nutritional Value of Horse Gram – कुळीथाचे पौष्टिक मूल्य
कुळीथ (Horsegram in marathi name) हे पोषक तत्वांचे powehouse आहे.
कुळथामध्ये मुबलक प्रमाणात उपलब्ध असणारे पोषक घटक म्हणजे प्रथिनं, तंतुमय पदार्थ, अत्यावश्यक अमीनो आम्ल, लोह, कर्बोदक, ऊर्जा आणि जीवनसत्त्वे
100 ग्रॅम कुळीथ खालील पोषक तत्वांनी समृद्ध आहे.
| पोषक तत्व | मूल्य |
| ऊर्जा | ३२१ |
| ओलावा | १२ (ग्रॅम) |
| प्रथिने | २२ (ग्रॅम) |
| खनिज | ३ (ग्रॅम) |
| फायबर | ५ (ग्रॅम) |
| कर्बोदके | ५७ (ग्रॅम) |
| कॅल्शियम | २७८ (मिग्रॅ) |
| फॉस्फरस | ३११ (मिग्रॅ) |
| लोह | ७ (मिग्रॅ) |
या व्यतिरिक्त कुळीथ मध्ये thiamin, riboflavin, niacin आणि folate सारखी जीवनसत्त्वे आणि खनिजे देखील असतात.
हेही वाचा – Grapefruit benefits In Marathi
Health Benefits of Horse Gram – कुळीथाचे आरोग्यदायी फायदे
कुळीथ (hulga dal in marathi) हजारो वर्षांपासून औषधी म्हणून वापरल्या जात आहेत.बरेच लोकं आरोग्याच्या फायद्यांसाठी नियमितपणे कुळीथ किंवा हुलगे खातात.
आयुर्वेद मध्ये देखील कुळीथ डाळ किंवा हुलगे खाण्याचे फायदे सांगितले आहे.चला तर मग जाणून घेऊ काही महत्वाचे health benefits of horse gram dal in Marathi.
मधुमेह नियंत्रण (Diabetes Control)
मधुमेहाचा त्रास असलेल्या लोकांमध्ये साखरेची पातळी कमी करण्यासाठी कुळीथ पारंपारिकपणे वापरले जाते.
याव्यतिरिक्त, बंगलोर येथील कृषी विज्ञान विद्यापीठात केलेल्या संशोधनात असे दिसून आले की कुळीथ मधुमेह रोखण्यास आणि नियंत्रित करण्यास मदत करू शकतो.
असेही दिसून आले की कुळीथ सीरम आणि यकृतातील ग्लुकोजचे प्रमाण कमी करू शकतो आणि इन्सुलिन स्राव वाढवू शकतो.
वजन कमी करणे (Weightloss)
इंडियाज जर्नल ऑफ न्यूट्रिशनमध्ये प्रकाशित केलेल्या अभ्यासात असे दिसून आले आहे की कुळीथ लठ्ठपणा कमी करण्यास मदत करतो. कुळीथ मुळे फॅटी ऍसिड सिंथेसचे उत्पादन कमी होते,म्हणून वजन कमी करण्यास मदत होते.
छातीत जळजळ आराम
संशोधनात असे दिसून आले आहे की कुळीथ कोलेस्टेरॉल कमी करतो आणि हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोगासाठी जोखीम घटक कमी करतो.
एका अभ्यासात असे आढळून आले आहे की कुळीथ आणि गहू यांचे मिश्रण खायला दिल्याने अँटासिड्स घेणार्‍या रूग्णांमध्ये छातीत जळजळ थांबते.
दुसर्‍या अभ्यासात असे आढळून आले की कुळीथ गॅस्ट्रोएसोफेजल रिफ्लक्स रोग (GERD) च्या लक्षणांपासून मुक्त होण्यास प्रभावी आहे.
संधिवात आराम
कित्येक अहवालांमध्ये असेही सूचित केले आहे की कुळीथ सेवन केल्याने संधिवाताचा आजार दूर होतो.पायाला मुंग्या येणे थांबते.
दमा प्रतिबंध
काही अभ्यासांनी असे सुचवले आहे की कुळीथ श्वासोच्छवासाच्या संसर्गापासून संरक्षण करू शकतो ज्यामुळे दम्याचा त्रास होतो.संशोधन असे सूचित करते की कुळीथा मध्ये प्रतिजैविक गुणधर्म असतात आणि ते फुफ्फुसाच्या संसर्गास कारणीभूत असलेल्या जीवाणूंच्या वाढीस प्रतिबंध करू शकतात.
किडनी स्टोन प्रतिबंध
मुतखडा झाल्यास कुळथापासून तयार केलेल्या पदार्थांचं सेवन करणं उपयोगी ठरतं.यूरिक ऍसिड मूतखडयाच्या निर्मितीस हातभार लावतो.अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की कुळीथ यूरिक ऍसिडला नियंत्रित करून मूत्रपिंडातील मूतखडा प्रतिबंधित करते.कुळीथाचे मूतखडा विरघळविण्यास देखील मदत होते.
सर्दी ताप आराम
बदलणारे वातावरण बर्‍याचदा ताप, सर्दी आणि अॅलर्जींना घेऊन येते. वाहणारे नाक, खाज सुटणे आणि ताप या सारखे त्रास कमी करण्यासाठी कुळीथ फायदेशीर आहे.
या साठी कुळीथ डाळ पानी किंवा काढा तुम्ही पिऊ शकता.त्यात दाहक-विरोधी गुणधर्म आहेत,ज्यामुळे ताप, सर्दी इत्यादी फक्त कमीच होत नाही तर तुमचे इनफेक्शन अधिक वाढत नाही.
अँटिऑक्सिडंट्स (Antioxidants)
कुळीथ Antioxidants मध्ये समृद्ध आहे, विशेषत: फ्लेव्होनॉइड्स, जे मुक्त रॅडिकल्सपासून पेशींचे संरक्षण करण्यास मदत करतात.फ्री रॅडिकल्स हे अस्थिर रेणू आहेत जे डीएनए आणि इतर सेल्युलर घटकांना नुकसान करतात.Antioxidants कर्करोग, हृदयरोग आणि मधुमेहाचा धोका कमी करतात असे दिसून आले आहे.
विरोधी दाहक (Anti-inflammatory)
कुळीथ पॉलीफेनॉलमध्ये समृद्ध आहे, जे शक्तिशाली विरोधी दाहक घटक आहेत. पॉलिफेनॉल हे नैसर्गिक पदार्थ आहेत जे अनेक फळे आणि भाज्यांमध्ये आढळतात. ते सूज कमी करण्यात आणि शरीराला ऑक्सिडेटिव्ह तणावापासून संरक्षण करण्यात भूमिका बजावतात असे मानले जाते.
रोगप्रतिकार प्रणाली समर्थन
कुळीथ हे व्हिटॅमिन A, B, D, E, K आणि C चा चांगला स्रोत आहे.
व्हिटॅमिन ए निरोगी त्वचा आणि श्लेष्मल त्वचा राखण्यास मदत करते. व्हिटॅमिन बी लाल रक्तपेशींचे समर्थन करते आणि हाडांच्या निर्मितीस प्रोत्साहन देते.
व्हिटॅमिन डी मजबूत हाडे आणि दातांना आधार देते. व्हिटॅमिन ई हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग आणि कर्करोगाचा धोका कमी करते.
व्हिटॅमिन के रक्त गोठणे थांबवते.व्हिटॅमिन सी कोलेजन तयार करण्यास मदत करते, जे निरोगी संयोजी ऊतकांसाठी आवश्यक आहे.
पचन मदत (Improve Digestion)
कुळीथ मध्ये आहारातील फायबर जास्त असते, जे पचनास मदत करते आणि कोलेस्ट्रॉलची पातळी कमी करते.बद्धकोष्ठता टाळण्यासाठी फायबर देखील उपयुक्त आहे.
त्वचेची काळजी (Skincare)
वर सांगितल्याप्रमाणे कुळीथ मध्ये व्हिटॅमिन ए असते, जे निरोगी त्वचा राखण्यासाठी उत्तम आहे.कुळीथ मध्ये ल्युटीन देखील असते, जे कॅरोटीनॉइड अँटिऑक्सिडेंट आहे जे दृष्टीचे,डोळ्यांचे संरक्षण करते.
ल्युटीन चेहऱ्यावरील डाग आणि सुरकुत्या यांवर उपचार करण्यासाठी देखील उपयुक्त आहे.
हृदयाचे आरोग्य
कुळीथ पोटॅशियमने भरलेला असतो, जो रक्तदाब नियंत्रित करण्यास मदत करतो. त्यात सेलेनियम देखील आहे, जे एक खनिज आहे जे हृदयरोग टाळण्यास मदत करते. थायरॉईड कार्यासाठी सेलेनियम देखील महत्वाचे आहे.
कोलेस्टेरॉलचा (Cholesterol)
हुलगे किंवा कुळीथ डाळ वाईट कोलेस्ट्रॉल(LDL) कमी करून चांगले कोलेस्ट्रॉल (HDL) वाढवण्याचे काम करते.यामुळे शरीरातील कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण कमी ठेवण्यास कुळीथ उपयुक्त आहे.
लघवी साफ होते
कुळथाच्या काढ्यानं लघवी साफ होते.लघवी करताना त्रास होत असेल किंव जळजळ होत असेल तर कुळथाच्या सेवनानं आराम मिळतो.
आपण horse gram benefits जाणून घेतले आता त्याचे काही दुष्परिणाम विषयी माहिती घेऊयात.
Side Effects of Horse Gram – कुळीथ डाळीचे दुष्परिणाम
कुळीथ डाळ सेवन करण्यास सुरक्षित आहे. तरी कुळीथ किंवा हुलगे खाल्ल्याने तुम्हाला कोणतेही दुष्परिणाम जाणवले, तर ताबडतोब तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या..
काही दुष्परिणाम जाणून घेऊ
बद्धकोष्ठता: जर तुम्हाला बद्धकोष्ठतेचा त्रास होत असेल तर कुळीथ शिफारशीपेक्षा कमी मात्रेत घ्या.
पोटदुखी व गॅस: काही लोकांना हुलगे सेवनाने पोट दुखी व गॅसचा त्रास होतो.
एलर्जि: कुळीथ डाळ खाल्ल्याने काही लोकांमध्ये ऍलर्जीक प्रतिक्रिया उत्पन्न झाल्याचे समजते .
मळमळ: कुळीथ खाल्ल्यानंतर मळमळ होत असल्यास, ताबडतोब सेवन करणे थांबवा.
डोकेदुखी: कुळीथ खाल्ल्यानंतर तुम्हाला डोकेदुखीचा अनुभव येत असल्यास, लक्षणे कमी होईपर्यंत तुमचे सेवन कमी करा.
त्वचेवर पुरळ: जर तुम्हाला तुमच्या चेहऱ्यावर, मानेवर, हातावर, पायांवर किंवा पायावर लाल, खवलेयुक्त पुरळ उठत असेल, तर कुळीथ वापरणे बंद करा.
वजन वाढणे: जर तुम्हाला वजन वाढल्याचे दिसले, तर कुळीथ खाणे सुरू ठेवण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
केस गळणे: तुमचे केस गळत असल्यास, कुळीथ वापरणे बंद करा. केस गळत राहिल्यास तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
Uses of Horse gram – कुळीथ डाळीचे उपयोग
आपण कुळीथ डाळेचे विविध फायदे जाणून घेतले.आपल्याला पटले असेल की कुळीथ डाळेचा वापर किती उपयोगी आहे.
आपण नीर निराळे कुळीथ डाळेचे पदार्थ बनवून त्याचे फायदे घेऊ शकतो.जसे की कुळीथ सूप,कुळीथ उसळ,कुळीथ पिठलं,कुळीथ थालिपीठ व इतर.
झटपट बनवून तयार आशा कुळीथ थालिपीठ याची रेसीपी मी इथे संगत आहे.
साहित्य: या साहित्यात ६-७ थलीपीठे होतील.
- ज्वारी पीठ (१ कप)
- कुळीथ पीठ (अर्धा कप)
- मूग डाळीचे पीठ (पाव कप)
- पातीसकट चिरलेले कांदे (२-३)
- हिरवी मिरची चिरलेली (१)
- हळद (पाव चमचा)
- तिखट (आवश्यकतेनुसार)
- धणा जीरा पूड (१ चमचा)
- मीठ (चवीनुसार)
कृती:
- प्रथम सर्व पिठे वेगवेगळी भाजून घ्यावीत. एका भांड्यात तिन्ही पिठे घेऊन त्यात वरील सर्व साहित्य घालावे.
- साधारण एक कप कोमट पाण्यात सर्व छान मळून घ्यावे. आपल्याला हवे असलेल्या आकाराचे गोळे करून थालिपीठ थापून, तेलावर खरपूस भाजावे.
- गरम गरम थालिपीठ दह्याबरोबर खावे. तेलाचा वापर कमीतकमी करावा.
मुलांच्या मधल्या वेळच्या भुकेला हा पोटभरीचा आणि पोषक पर्याय आहे.
Who Should Not Eat Horse Gram – कुळीथ कधी खाऊ नये
मित्रांनो, कुळीथ शरीरातील उष्णता वाढवतो, त्यामुळे तुम्हाला कोणताही आजार झाला असेल तर शरीरातील उष्णतेमुळे नुकसान होऊ शकते. तर अशा वेळी कुळीथ खाऊ नका.
कुळीथ आरोग्यासाठी खूप फायदेशीर आहे, परंतु खालील प्रकरणांमध्ये ते टाळावे:
- जर तुम्हाला मासिक पाळीच्या समस्या आहेत, जसे की जास्त रक्तस्त्राव.
- जर तुम्हाला कोरडा किंवा सुकलेला कफाची समस्या असेल.
- जर तुम्हाला गॅस्ट्रिक समस्या किंवा हायपर अॅसिडिटी असेल.
- जर तुम्ही गर्भवती महिला असाल.
- जर तुम्ही आम्लपित्त विकार ,रक्ती मूळव्याधाचे रुग्ण असाल.
- जर तुम्ही क्षयरोगाचे रुग्ण असाल.
- जर तुम्हाला रक्ताच्या समस्या असतील.
तात्पर्य – Horse Gram Detail Information in Marathi
कुळीथ किंवा हुलगे हे प्रथिने,जीवनसत्व आणि इतर पोषक तत्व मुबलक असणारे एक उत्तम धान्य आहे.ह्याच आपण आपल्या आहारात नक्कीच समावेश केला पाहिजे.
मला खात्री आहे की Horse gram meaning in Marathi म्हणजे काय? या प्रश्नाचे उत्तर तुम्हाला मिळाले असेल.
मला आशा आहे की हा लेख निरोगी जीवनशैली ठेवण्यासाठी तुम्हाला खूप फायदेशीर ठरेल.जर तुम्हाला हा लेख आवडला असेल तर कृपया शक्य तितका शेअर करा.
या लेखात आपल्याला काही शंका असल्यास किंवा त्यामध्ये काही सुधारणा झाली पाहिजे असे आपल्याला वाटत असल्यास, यासाठी आपण आम्हाला कमेन्ट किंवा ईमेल लिहून सांगू शकता.
हेही वाचा – Avocado Fruit in Marathi
कुळीथ (Horsegram) बद्दल सतत विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ’s)
सकाळ किंवा रात्रीची वेळ योग्य आहे.दिवसाच्या इतर वेळी ते टाळले पाहिजे.
जर तुम्हाला रोज कुळीथ खाऊन कोणताही त्रास होत नसेल तर दररोज प्रमाणात खाऊ शकतो.
होय, कुळीथ शरीरातील उष्णता वाढवतो.
पांढरा, तपकिरी किंवा काळा कोणत्याही रंगातील कुळीथ मध्ये पोषक तत्व हे समान आहेत. त्यामुळे कोणत्याही रंगाचे कुळीथ तुम्ही खाऊ शकता.
टीप : वरील सर्व बाबी मराठी डिजिटल केवळ माहिती म्हणून वाचक-प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवत आहे. यातून मराठी डिजिटल कोणताही दावा करत नाही.त्यामुळे कोणतेही उपचार आणि औषधं तज्ज्ञांच्या सल्ल्यानं घ्यावीत.